युक्रेनमाथि बढ्यो अमेरिकी दबाब : जेलेन्स्कीले चाँडै खनिज सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्ने दाबी

ह्वाइट हाउसले शुक्रबार दाबी गरेको छ कि युक्रेनले ‘धेरै छोटो अवधिमा’ अमेरिकालाई आफ्ना खनिज भण्डारहरूमा पहुँच प्रदान गर्ने सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्नेछ। यस सम्झौतालाई यसअघि युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीले सुरक्षा ग्यारेन्टीको अभाव भएको भन्दै अस्वीकार गरेका थिए। अमेरिकाले यो सम्झौतामार्फत युक्रेनका खनिज स्रोतहरूमा ५ खर्ब डलर (५०० बिलियन डलर) बराबरको दाबी प्रस्तुत गर्दै आएको छ, जुन उसले युक्रेनलाई प्रदान गरेको सैन्य सहायताको बदलामा मागेको हो।

‘हेर्नुहोस्, यहाँ मुख्य कुरा के हो भने राष्ट्रपति जेलेन्स्कीले त्यो सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्नुहुनेछ र तपाईंले त्यो धेरै छोटो समयमै देख्नुहुनेछ र यो युक्रेनका लागि राम्रो हो,’ ट्रम्प प्रशासनका राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार माइकल वाल्ट्जले वासिङ्टन नजिकै आयोजित कन्जर्भेटिभ पोलिटिकल एक्शन कन्फरेन्स (सिपिएसी) मा भने। 

वाल्ट्जको यो भनाइले संकेत गर्छ कि जेलेन्स्कीमाथि सम्झौता स्वीकार गर्न अमेरिकी दबाब बढ्दै गएको छ। यसअघि अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले युक्रेन-रूस युद्ध समाधानका लागि वार्तामा जेलेन्स्कीको उपस्थिति आवश्यक नभएको बताएका थिए।

‘मलाई लाग्छ, इमानदारपूर्वक भन्नुपर्दा, बैठकहरूमा उनको उपस्थिति खासै महत्त्वपूर्ण छैन,’ ट्रम्पले भने, ‘जेलेन्स्कीले भने-ओह, मलाई बैठकमा बोलाइएन, तर मेरो विचारमा यो प्राथमिकता होइन, किनभने उनले अहिलेसम्म वार्तामा निकै कमजोर प्रदर्शन गरेका छन्।’

ट्रम्पको यो टिप्पणी युक्रेन र उसका युरोपेली सहयोगीहरूबीच चिन्ता बढिरहेको बेला आएको हो। विशेषगरी हालै साउदीको रियादमा अमेरिका र रूसबीच भएको प्रत्यक्ष वार्तापछि चिन्ता थप बढेकाे छ।

ट्रम्पले हालैका दिनहरूमा जेलेन्स्कीको कडा आलोचना गर्दै ‘निर्वाचनबिना सत्तामा बसेको तानाशाह’ को संज्ञा दिएका छन्। साथै, उनले रूससँगको युद्ध युक्रेनले नै सुरु गरेको आरोप पनि लगाएका छन्, जुन दाबी युक्रेन र पश्चिमी सहयोगीहरूले अस्वीकार गर्दै आएका छन्। 

युक्रेनसँग रहेका लिथियम, टाइटेनियमजस्ता दुर्लभ खनिजहरूमा पहुँच प्राप्त गर्न अमेरिकाले यो सम्झौतालाई प्राथमिकतामा राखेको छ। ह्वाइट हाउसको पछिल्लो दाबीले संकेत गर्छ कि जेलेन्स्कीले अमेरिकी दबाबअघि झुक्न सक्नेछन्। 

तर यसले युक्रेनको आन्तरिक राजनीति र युरोपसँगको सम्बन्धमा कस्तो प्रभाव पार्छ भन्ने अझै स्पष्ट छैन। यो सम्झौता युक्रेनको भविष्य र अमेरिका–रूस सम्बन्धको सन्तुलनका लागि महत्त्वपूर्ण मोड बन्न सक्ने विश्लेषकहरूले बताएका छन्। एजेन्सी